Koninklijke Uitstapjes Koetshuizen Paleis Het Loo


Op deze pagina staan foto's van het bezoek aan de Koetshuizen van Paleis Het Loo.



Paleis Het Loo gaat op 15 april 2022 weer open!


In 2018 was de start van de Vernieuwing & Verbouwing van Paleis Het Loo. Inmiddels is de Verbouwing van
het historische paleis afgerond. Meer dan 4.300 m2 asbest is verwijderd en alle klimaatinstallaties zijn
vervangen. Tot begin 2022 zijn we bezig met het inrichten van de paleisvertrekken en dan is de renovatie
van het paleis geheel afgerond. Vanaf 15 april 2022 is het paleis weer open voor bezoekers!

In het paleis zijn twee routes uitgezet: een route waarin Willem & Mary (de bouwers en
eerste bewoners van het paleis) centraal staan, en een route over de Oranjes die in de 19e
en 20e eeuw in het paleis woonden. Ook komt er een informatiecentrum over de geschiedenis van
het paleis. De extra liften maken het paleis en het dak beter toegankelijk voor mindervaliden.

De Vernieuwing van het museum (de ondergrondse uitbreiding onder het voorplein) is eind 2022 gereed. Daarna
worden de zalen en beide vleugels ingericht en vindt in het voorjaar van 2023 de Grand Opening plaats.

Koetshuizen Paleis Het Loo


In het voorjaar van 2015 is de presentatie van Nederlands Koninklijk Vervoer opnieuw ingericht.
Bezoekers van Paleis Het Loo kunnen nu de koetshuizen in om de koninklijke rijtuigen, auto’s
en sleden van heel dichtbij te bekijken.

Koninklijk Staldepartement


Het Koninklijk Staldepartement zorgt voor het vervoer van de leden van het Koninklijk Huis en de hofhouding.
Het Staldepartement maakt deel uit van het Civiele Huis van de Dienst van het Koninklijk Huis. De Stalmeester heeft de dagelijkse
leiding over het staldepartement. Hij is tijdens Prinsjesdag en bij andere gelegenheden verantwoordelijk voor de Koninklijke stoet.

Het Koninklijk Staldepartement werd in 1815 door Koning Willem I opgericht.
In 1878 werd het huidige onderkomen aan de Hogewal in Den Haag in gebruik genomen.

De Afdeling Koets- en Rijstal van het Koninklijk Staldepartement bevat ongeveer dertig paarden en ruim zeventig rijtuigen.
De paarden en rijtuigen worden gebruikt voor ceremoniële gebeurtenissen en vrijetijdsbesteding.

Het grootste deel van de Koninklijke rijtuigen staat opgesteld in Paleis Het Loo Nationaal Museum in Apeldoorn. Maar het Koninklijke Staldepartement
in Den Haag herbergt ook een deel van de bijzondere collectie. Het onderhoud van de rijtuigen gebeurt grotendeels in eigen beheer. Hiervoor
beschikt het Staldepartement over speciaal opgeleide vakmensen, zoals een zadelmaker, een rijtuigenschilder en een beheerder van de galatuigen.

Koetsen


Het allereerste rijtuig waarmee de mensen van de ene plek naar de andere plek gingen waren koetsen en sleeën met paarden.
Ook de Koninklijke Familie ging met de koets. De allereerste koets dateert uit 1826 gemaakt voor Koning Willem I.
Hierna volgden al snel meer koetsen zoals die van Koningin Emma en Wilhelmina.

Glazen Koets


Koning Willem I bestelde de Glazen Koets in 1821 bij de Brusselse rijtuigbouwer Pierre Simons, die het rijtuig in 1826 afleverde.
Het is daarmee het oudste rijtuig van het Koninklijk Staldepartement.

Uiterlijk


De Glazen Koets heeft een donkerblauwe kast, afgezet met een brede vergulde lijst van laurier- en eikenbladeren. Het rijtuig heeft zeven
ramen met geslepen glas. De naam komt van het glas dat de kwetsbare ornamentenrand die onder de vensters op de kast van de koets is
aangebracht, beschermt. Het interieur is bekleed met purper en beige fluweel en voorzien van geborduurde passementen, de zitkussens
zijn gevuld met een vulling van paardenhaar. De hemel is gemaakt van geborduurde beige en hemelsblauwe zijde.

Gebruik


De Glazen Koets wordt alleen bij speciale gelegenheden gebruikt. Zo was het rijtuig onder meer te zien bij het huwelijk van Prinses
Juliana en Prins Bernhard en het huwelijk van Prinses Beatrix en Prins Claus. De koets staat in het Koninklijk Staldepartement.
Tussen 1904 en 1923 werd soms de Gouden en soms de Glazen Koets gebruikt, maar na 1923 is deze koets niet meer ingezet voor Prinsjesdag.
Onlangs is de Glazen Koets gerestaureerd. Vanaf Prinsjesdag 2016 rijden Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima in de Glazen Koets.

De Glazen Koets is in 2015 gerestaureerd. De restauratie van het rijtuig heeft, na twee jaar historisch vooronderzoek, vijf jaar geduurd.
Van 17 maart 2015 t/m 21 juni 2015 was de Glazen Koets en de tentoonstelling over de restauratie in het Louwman Museum te zien.

Koninklijke Auto's


De eerste auto die de stallen binnenreed was een Renault, die Prins Hendrik in 1908 had gekocht.
In de jaren erna kwamen er negen hofauto's van de Amsterdamse rijtuigenfabrikant Spijker.

De Cadillac diende tussen 1925 en het einde van de jaren '50 als hofauto. Daarna stapte het Koninklijk Huis over op het automerk Ford.

De officiële hofauto is tegenwoordig zowel van het merk Volvo als van Audi. Toch wordt er ook nog steeds in Fords gereden, in type variërend
van Focus tot Mondeo. Buitenlandse staatshoofden kunnen gebruik maken van de verlengde Cadillac. De hofauto's hebben een blauwe kleur.

Kenteken


De auto's hebben een standaardkenteken met de letters AA. De kentekens met AA zijn uitsluitend bestemd voor de auto`s van het Koninklijk Huis.

De zelfgemaakte foto's van het bezoek aan de Koetshuizen van Paleis het Loo.






































Gouden Koets


In 1898 werd aan de jonge Koningin Wilhelmina een inhuldigingsgeschenk aangeboden
door de Amsterdamse burgerij: een bijzondere staatsiekaros, de Gouden Koets.

Voor het schenkingscomité was het een probleem dat Koningin Wilhelmina vóór haar inhuldiging te kennen had gegeven
dat zij ter ere van deze gebeurtenis geen geschenken zou aannemen. Pas nadat veel brieven en telegrammen verstuurd
waren en er heel wat afgepraat was in vergaderingen, besloot de Koningin in 1901 de koets toch te aanvaarden.

Op 7 februari 1901 werd de Gouden Koets voor het eerst gebruikt bij het huwelijk van Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik.

Constructie Gouden Koets


Het bouwen van de koets stelde hoge eisen aan het vakmanschap van ontwerpers en constructeurs. In Amsterdam was in die tijd veel kennis op het
gebied van rijtuigbouw aanwezig. De opdracht voor de bouw van de Gouden Koets ging naar de firma Spijker, later ook bekend om zijn automobielen.

Eisen aan de bouw


Voor de bouw van de koets moest een groot aantal problemen worden overwonnen. De koets moest zo gemaakt worden, dat de Koningin haar volk,
en het volk zijn Koningin goed kon zien. Ook moest de koets zo hoog worden dat zij er rechtop in kon staan. De koets mocht echter ook weer
niet te kolossaal worden, want het moest door smalle, niet al te hoge poorten kunnen, zoals die op het Binnenhof in Den Haag.

De bespanning


De Gouden Koets is bestemd om door acht paarden te worden getrokken, vandaar de bijzondere hoogte van de bok.
De koetsier moet immers het gehele span kunnen overzien. Op het voorste paard zit een postiljon.

Traditie en vernieuwing


Bij hun ontwerp gingen de gebroeders Spijker uit van het staatsierijtuig zoals dat in de negentiende eeuw veel voorkwam. Wel werden de
laatste snufjes op het gebied van de rijtuigbouw toegepast. Zo kreeg de koets massief rubberen wielbanden en elektrische verlichting.

Materialen


De naam van de Gouden Koets is enigszins misleidend. Het rijtuig is namelijk gemaakt van Javaans teakhout. Dit hout is deels beschilderd, deels verguld
met bladgoud. Aan dit bladgoud heeft de koets zijn naam te danken. Bij het vervaardigen van de koets is er bewust naar gestreefd zoveel mogelijk materialen
te gebruiken uit het toenmalige Koninkrijk der Nederlanden. Zo is in de koets vlas verwerkt uit Zeeland, leer uit Brabant en ivoor uit Sumatra.

De versiering


De versiering van de koets is uitgevoerd in Hollandse renaissancestijl, de stijl van de Gouden Eeuw. Aan Nicolaas van de Waay,
hoogleraar aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten, werd het schilderwerk opgedragen. Pierre van den Bossche en Willem Crevels
ontwierpen de beeldgroepen. In de afbeelding van allerlei planten, dieren en figuren uit de Oudheid en uit legenden, moest symbolisch
en allegorisch worden uitgedrukt wat het Nederlandse volk zijn Koningin aan goede wensen en zegenbeden mee wilde geven. Het geheel moest
wel harmonieus zijn. Ieder onderdeel moest passen bij de rest en toch een eigen boodschap overbrengen.

Op de naven van de assen staan geschilderde zonnen die het "mild schijnende koningschap" uitbeelden. De spaken "schieten"
als stralen naar de velgen, die het firmament voorstellen. In dit firmament zijn de tekens van de dierenriem te zien. De
scharnieren en deursloten van de koets zijn versierd met motieven van de hond en de uil, symbolen voor trouw en waakzaamheid.
Op de treden zijn waterlelies geschilderd, een symbool van voorzichtigheid. De zwemvogels die de bok schragen, stellen de snelheid voor.

De vier panelen van het rijtuig zijn gesierd met schilderingen: op de voorzijde, die de toekomst symboliseert, staat rechts
een voorstelling van "het onderwijs aan het volk" en links "het recht, dat diegenen uit het volk beschermt, die hulp behoeven:
een gekwetste arbeider, een blinde grijsaard, een weduwe en wezen". De hoop op verbetering van de toen niet al te beste sociale
voorzieningen is duidelijk aanwezig. Onder deze voorstelling is in een bas-reliëf de "levensverzekering" weergegeven.

De schildering op de rechterzijde van de koets stelt voor de "hulde van Nederland" en die op de linkerzijde de "hulde der koloniën".
Op de achterzijde van de koets vereeuwigt de "Muze der Historie" in het "Boek van de Tijd" de volkshulde bij de inhuldiging van
Koningin Wilhelmina. Op de achtergrond van deze voorstelling is een gezicht op Amsterdam met het Paleis op de Dam en de Nieuwe Kerk
geschilderd met in de verte scheepvaart op het IJ en de Amstel.

Op het dak van de koets is een beeldengroep te zien die de welvaart voorstelt. De vier sectoren van de economie schragen de kroon,
de scepter en het rijkszwaard, die bovenop een kussen liggen. De handel wordt gesymboliseerd door een staf en een leeuw. De arbeid,
met hamer, draagt een salamander als symbool van het vuur. De landbouw wordt verbeeld door een korenschoof en een sikkel, de veeteelt
door een schaap. De symbolen van de scheepvaart zijn de sextant en de dolfijn. Om de vier hoeken van de bovenrand staan kinderfiguurtjes,
die de Koninklijke wapens met lauweren omkransen. Cherubijntjes vlechten boven de portieren zegekransen om de Koninklijke initialen.

De kroonlijst vertoont de wapens van de toenmalige elf provincies. Als trotse schenker van de koets liet Amsterdam het
wapen van Noord-Holland - evenals het wapen van Amsterdam zelf - iets groter uitvoeren dan die van de andere provincies.

De lijst wordt op de hoeken ondersteund door vier legendarische figuren. In hun handen dragen zij lantaarns. Deze lantaarns, met bovenop
de Koninklijke kroon, werden zo ontworpen, dat ze, uitzonderlijk in die tijd, ook gebruikt konden worden voor elektrische verlichting.

Onder de ramen van de koets loopt een fries, waarin in reliëf zijn gesymboliseerd: godsdienst, leger, recht, kunst, wetenschap en arbeid.

De Gouden Koets is versierd met hoorns van overvloed, narren met in hun handen ivoren handvatten,
leliën en rozen - symbolen voor de trouw -, en een cartouche met het jaartal 1898.

De binnenzijde


De binnenbekleding van de koets is geheel met de hand geborduurd. Vijftien miljoen steekjes waren nodig voor een ivoorkleurig fond met
oranjebloesem en cherubijntjes. Het plafond is in vlakken verdeeld, waardoor zoveel mogelijk vrouwen de gelegenheid kregen aan de koets
mee te werken. De vakken worden afgesloten met vergulde bogen, die zich in het midden samenvoegen en de in lauweren gevatte initialen van
Koningin Wilhelmina vormen. Deze initialen worden beschenen door een matgouden zon. De zijwanden zijn geborduurd met de wapens van de
provincies, het rijkswapen en twee Amsterdamse wapens: het oude wapen, vastgesteld in 1816, en het wapen uit 1898.

Het tapijt op de vloer is versierd met tulpen, narcissen en hyacinten om het met Nederlandse bloemen bestrooide levenspad van de Koningin te symboliseren.
Door de zo strak mogelijk gehouden lijnen, het egale gouden fond, de tere kleuren en de lichte beschildering heeft de koets een grote harmonie verkregen.

Gebruik Gouden Koets


Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik maakten op hun huwelijksdag, 7 februari 1901, voor het eerst van de Gouden Koets gebruik.
De Gouden Koets is daarna ook ingezet bij de huwelijken van Prinses Juliana en Prins Bernhard (1937), Prinses Beatrix en Prins Claus (1966),
Prins Willem-Alexander en Prinses Máxima (2002). Ook werd hij gebruikt bij de doop van Prinses Juliana (1909) en de doop van Prinses Beatrix (1938).
Met uitzondering van speciale gelegenheden is de Gouden Koets sinds 1903 slechts één keer per jaar, op Prinsjesdag, te zien.

Gebruik Gouden Koets tijdens Prinsjesdag


In 1903 werd de Gouden Koets voor de eerste maal gebruikt om de Koningin en Prins op Prinsjesdag naar het Binnenhof te rijden.
Een vaste gewoonte werd hiermee ingeluid, al is de koets lang niet ieder jaar op Prinsjesdag gebruikt. Bevreesd als men was de
koets te beschadigen, werd aanvankelijk bij slecht weer de Glazen Koets gebruikt in plaats van de Gouden Koets.

Ook in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog werd de Gouden Koets niet bij de opening van de Staten-Generaal gebruikt.
Koningin Wilhelmina verkoos in deze jaren van soberheid en schaarste een auto. Koningin Juliana herstelde na haar inhuldiging
in 1948 de traditie om in de Gouden Koets naar het Binnenhof te rijden. Deze traditie werd in 1974 nog een keer onderbroken.
Naar aanleiding van de gijzeling in de Franse ambassade - vlakbij het Binnenhof in Den Haag - werd het toen passender gevonden
auto's te gebruiken. In 2015 is na Prinsjesdag begonnen met het vooronderzoek voor de restauratie van de Gouden Koets. In 2016
is begonnen met de restauratie en deze restuaratie is afgerond in 2021. Sinds 2016 wordt met Prinsjesdag de Glazen Koets ingezet.

Gouden Koets bezichtigen


De Gouden Koets staat vrijwel het gehele jaar in de Koninklijke Stallen achter het Paleis Noordeinde in Den Haag
Slechts bij hoge uitzondering bestaat de mogelijkheid de Gouden Koets van dichtbij te bekijken. De Gouden Koets was van dichtbij te
bewonderen op de Tentoonstelling 'Ja ik wil' in de Nieuwe Kerk in Amsterdam die plaatsvond van 17 november 2001 tot 20 januari 2002.
Van 27 augustus 2015 t/m 6 september 2015 was de Gouden Koets voor het publiek van dichtbij te zien in het Koetshuis van museum Paleis Het Loo.

Van 27 augustus 2015 t/m 6 september 2015 was de Gouden Koets voor het
publiek van dichtbij te zien in het Koetshuis van museum Paleis Het Loo.
De website beheerster heeft de Gouden Koets toen bewonderd en er foto's van gemaakt.









































Gouden Koets na restauratie in tijdelijke bruikleen aan Amsterdam Museum voor
tentoonstelling 'Gouden Koets - Geschenk van Amsterdam', 8 september 2020


De Gouden Koets is sinds 2016 in restauratie. Na afronding hiervan in 2021 zal het rijtuig,
net als destijds de gerestaureerde Glazen Koets in 2015, te bezichtigen zijn door het publiek.

De gerestaureerde koets wordt door het Koninklijk Staldepartement en de Koninklijke Verzamelingen tijdelijk in bruikleen gegeven aan het Amsterdam Museum
voor de tentoonstelling 'Gouden Koets - Geschenk van Amsterdam'. De tentoonstelling opent in juni 2021 en zal te zien zijn tot november 2021.

De Gouden Koets werd in 1898 door de inwoners van Amsterdam geschonken aan Koningin Wilhelmina, toen zij op 18-jarige
leeftijd werd ingehuldigd. Er werkten meer dan twaalfhonderd ambachtslieden aan de koets. Zo hielpen de weesmeisjes
uit het Burgerweeshuis, de huidige locatie van het Amsterdam Museum, mee aan het borduren van de kussens in de koets.

Het volledig gerestaureerde rijtuig wordt in een glazen behuizing op de binnenplaats van het museum geplaatst. Onderdeel van de tentoonstelling
is een breed publieksprogramma, waarbij bezoekers, geïnteresseerden en deskundigen kunnen meepraten over uiteenlopende thema’s die verbonden
zijn met de Gouden Koets als Nederlands cultureel erfgoed. Hierin is ook aandacht voor verschillende perspectieven op de geschiedenis.

Naast de rijtoer op Prinsjesdag was de Gouden Koets in 2015 kort voor aanvang van de restauratie
nog te zien tijdens het evenement 'Paardenkracht en Autopracht' op Nationaal Museum Paleis Het Loo.

Bron: RVD, https://www.koninklijkhuis.nl/

Amsterdam Museum presenteert tentoonstelling Gouden Koets, 9 maart 2021


Op vrijdag 18 juni 2021 opent in het Amsterdam Museum de tentoonstelling De Gouden Koets. Na een
restauratie van ruim vijf jaar is de Gouden Koets voor het eerst weer voor publiek te zien. Het
rijtuig wordt tot en met 27 februari 2022 in bruikleen gegeven aan het Amsterdam Museum. Daarmee
keert de koets tijdelijk terug naar de stad die hem in 1898 aan koningin Wilhelmina schonk, Amsterdam.

De Gouden Koets wordt getoond in een glazen behuizing op de grote binnenplaats van het Amsterdam Museum.
Bezoekers kunnen de gerestaureerde koets in alle rust van heel dichtbij bekijken. In zes museumzalen
rondom de binnenplaats, alle met zicht op de Gouden Koets, worden uiteenlopende verhalen uitgelicht.
Honderden cultuurhistorische objecten, schilderijen, Oranjesnuisterijen, kledingstukken, spotprenten,
foto’s en bewegende beelden geven een veelzijdig beeld van de geschiedenis en het gebruik van de
Gouden Koets en de discussies uit verleden en heden over dit iconische voertuig.

De Gouden Koets is bedacht als cadeau voor de inhuldiging van de eerste vrouw op de Nederlandse troon, de toen
achttienjarige koningin Wilhelmina. Al sinds zijn ontstaan kent de koets fans en critici. De Gouden Koets is
dan ook veel meer dan alleen een voertuig. Het rijtuig staat symbool voor iets groters: het Oranjehuis, de
democratie, de zelfbewuste hoofdstad Amsterdam, het sprookje (of: de gouden kooi) van het vorstelijke bestaan,
het Koninkrijk der Nederlanden, het koloniale verleden. In de tentoonstelling, die daarom meerstemmig is opgezet,
komen al die betekenissen aan de orde. De bezoeker ontmoet de bedenkers, bouwers, toeschouwers, demonstranten,
nazaten van de mensen die op de koets staan afgebeeld en natuurlijk de gebruikers: de Oranjes.

Het rijtuig is inzet van een actueel debat. Is het wenselijk dat de koets na de restauratie blijft rijden op
Prinsjesdag en tijdens Oranjehuwelijken en inhuldigingen? Verdient het rijtuig aanpassingen, of hoort hij in
een museum thuis? De tentoonstelling belicht uiteenlopende perspectieven op de koets om het debat over dit
controversiële rijdende erfgoed verder te brengen. Het Amsterdam Museum nodigt bezoekers ook uit hun opvattingen
te delen en met augmented reality een alternatieve Gouden Koets te maken. Dertien hedendaagse kunstenaars tonen
in de tentoonstelling werk dat aansluit bij de thematiek van de koets. Voorafgaand en tijdens de looptijd van
de tentoonstelling reist het museum bovendien met een mobiele onderzoekinstallatie langs alle provinciehoofdsteden,
om informatie over de koets te delen en in kaart te brengen welke visies op de Gouden Koets leven in Nederland.
De tentoonstelling De Gouden Koets is te zien van 18 juni 2021 t/m zondag 27 februari 2022 in het Amsterdam Museum.

Een geschenk van een verdeeld Amsterdam

Het idee voor de Gouden Koets ontstond in een stad in verandering. De tentoonstelling neemt de bezoeker
allereerst mee naar het Amsterdam van het eind van de negentiende eeuw, dat na een lange periode van
stilstand in razend tempo uitgroeide tot een moderne en zelfbewuste hoofdstad. Waar tot voor kort
stadsmuren hadden gestaan verrezen treinstations, fabrieken, luxe hotels en nieuwe wijken. In dertig
jaar tijd verdubbelde het aantal inwoners, mede door de komst van grote aantallen plattelandsbewoners.
Wat deelden de Amsterdammers nog met elkaar? Vrouwen en arbeiders streefden naar een volwaardige positie,
jongeren zochten hun eigen weg en ook in de kerken was het onrustig. De behoefte aan een verbindend symbool
groeide: Oranje. Koning Willem III (1817-1890) bracht echter weinig mensen in vervoering. Zijn jonge dochter,
Koningin Wilhelmina (1880-1962), sprak meer tot verbeelding. Tijdens de acht jaar durende aanloop naar haar
meerderjarigheid en inhuldiging groeide de wens haar met de hele stad een cadeau te geven.

Die wens leefde zeker bij Leendert Mens. De familie Mens woonde in de Jordaan en was de
drijvende kracht achter de Oranjevereniging Willemstraat, waar volgens deoverlevering het
idee voor de Gouden Koets ontstond. De tentoonstelling toont de geschenken die hij van het
hof ontving als dank voor zijn loyaliteit, waaronder een sigarenhouder die door koningin-regentes
Emma zelf zou zijn gemaakt. Het verhaal van de familie Mens en de getoonde Oranjeverzamelingen
illustreren dat de liefde voor Oranje in volksbuurten als de Jordaan traditioneel groot was.
Ook de grachtengordelbewoners steunden het idee van de Gouden Koets als geschenk. Maar niet
iedereen was enthousiast over het koningshuis. Amsterdam werd in deze periode een centrum van
socialisten en anarchisten - uitgesproken tegenstanders van de monarchie, zoals blijkt uit de
spotprent Heintje en Emma in De Roode Duivel van oktober 1894, waarin het staatshoofd werd bespot.
Er volgden confrontaties tussen 'rood' en 'oranje' en de zorgen over de polarisatie namen toe. De
Gouden Koets moest de saamhorigheid bevorderen. Met een huis-aan-huis campagne werden alle Amsterdammers
uitgenodigd een bijdragete leveren, wat ook veel kritiek op de 'gouden kwartjeswagen' opleverde.

Nederland en de koloniën

De initiatiefnemers van de Gouden Koets vonden dat de koloniën daarop niet mochten ontbreken. Koningin Wilhelmina
werd immers staatshoofd van vijf miljoen Nederlanders, een half miljoen onderdanen in Suriname enop de voormalige
Nederlandse Antillen, en van de meer dan veertig miljoen inwoners van Nederlands-Indië. In de tentoonstelling en
de audiotour wordt uitgebreid stilgestaan bij de relatie tussen het Oranjehuis en de koloniale wereld.

Op de koets staan verschillende verwijzingen naar de koloniën, waaronder het veelbesproken paneel 'Hulde der Koloniën'
geschilderd door Nicolaas van der Waay. Om die verwijzingen en het beeld dat destijds over de koloniën bestond te
begrijpen wordt in de tentoonstelling De Gouden Koets gekeken naar de kolonialetentoonstelling uit 1883 op het
Museumplein. Zo'n anderhalf miljoen Nederlanders maakten op deze Wereldtentoonstelling kennis met de koloniën. De
bedenkers en makers van de Gouden Koets waren daar ook aanwezig. De broers Spijker stonden er met rijtuigen en
Nicolaas van der Waay schilderde allegorische portretten voor een van de paviljoens. Dit werpt de vraag op in
hoeverre zij de verbeelding van de koloniën op de Gouden Koets baseerden op de Wereldtentoonstelling van 1883.
In de tentoonstelling De Gouden Koets wordt een veelzijdige selectie van wat de broers Spijker en Van der Waay
gezien moeten hebben getoond: een overdaad aan producten, grondstoffen en cultuuruitingen. De ambitie van de
organisatoren: 'moderne Westerse beschaving brengen in de koloniale wildernis, en de koloniale wildernis laten
zien aan het moderne beschaafde publiek in Amsterdam'. Daarom werden ook koninkrijksgenoten uit Indië en Suriname
tentoongesteld. Kunstenaar Nelson Carrilho, nazaat van een van de mensen uit Suriname die gepresenteerd werd op
de wereldtentoonstelling, reflecteert met zijn werk op de koloniale tentoonstelling en het kolonialisme.

De Gouden Koets ontleed

Dat elke vierkante centimeter van de Gouden Koets een symbolische betekenis heeft is niet overdreven. In een zaal in
de tentoonstelling wordt de koets daarom geheel ontleed, met behulp van fotografie en historische voorwerpen. Zo wordt
onder andere duidelijk dat op de koets een protestantse bijbel, katholiek kruis en joodse thora zijn afgebeeld. De
vrouwenfiguren op het dak staan voor de bronnen van de welvaart: landbouw, handel, scheepvaart en nijverheid. De
koets met al zijn symbolen laat zich lezen als een verhaal over de relatie tussen Nederland en de Oranjes.

De Gouden Koets moest tonen wat Nederland in huis had, gemaakt door de beste vaklieden en met materiaal uit
heel het koninkrijk. Zo schittert het dunne laagje bladgoud op teakhout uit Java. In een serie filmclips gaan
de restauratoren in op de gebruikte materialen en de werkwijze van de bouwers. Waarom moest de Gouden Koets er
bij de oplevering bijvoorbeeld al oud uitzien? En waarom heeft de koets geen witte banden meer, zoals in 1898,
maar zwarte? Waar zat de accu verstopt die nodig was voor de elektrische verlichting, destijds een novum? Het
schilderwerk verdient extra aandacht. De originele schetsen van Nicolaas van der Waay maken duidelijk wat er nu
precies op de vier beschilderde panelen te zien is, waaronder het veelbesproken 'Hulde der Koloniën'. Die
allegorische schildering toont hoe 'de West' (Suriname en de voormalige Antillen) en 'de Oost' (Indonesië)
geschenken brengen en eer betonen aan de Nederlandse Maagd. Een audiovisuele productie legt dit in de tentoonstelling
uit. Een eigen kijk op het paneel biedt het kunstwerk Colonies van Ishwanto Hartono, dat in deze zaal te vinden is.

In deze zaal draait het ook om de makers van de Gouden Koets. Een indringende fotoserie toont de
ambachtslieden die de koets maakten. Twaalf mannen werkten in de fabriek Spyker bijna twee jaar
lang aan de koets. In de audiotour maakt de bezoeker kennis met een van hen, bankwerker C.H. Bos.
De bezoeker ontmoet via prenten en schilderijen de dames van Tesselschade, Arbeid Adelt en de
meisjes uit het burgerweeshuis, het gebouw waar nu het Amsterdam Museum is gevestigd. Samen waren
zij verantwoordelijk voor het borduurwerk van het gehele interieur van de koets. Ruim 15 miljoen
steekjes. Hoewel de koets voor de eerste vrouw op de troon bestemd was, waren zij de enige
vrouwen die een ambachtelijke bijdrage leverden. Ook wordt in de zaal gedetailleerd aandacht
besteed aan het restauratieproces van de Gouden Koets in de afgelopen jaren.

De koets in gebruik

In 1898 kreeg Koningin Wilhelmina de Gouden Koets aangeboden ter gelegenheid van haar inhuldiging.
Bezoekers krijgen met souvenirs en historische foto- en filmbeelden een beeld van de inhuldigingsfeesten
in heelhet koninkrijk - ook in de koloniën werd gevierd. Echter pas in februari 1901 aanvaardde Koningin
Wilhelmina het geschenk van de stad Amsterdam en ging de Gouden Koets naar Den Haag, per trein. De originele
oorkonde van overdracht is in de tentoonstelling te zien. In diezelfde week reed zij voor het eerst in de
koets, tijdens haar huwelijk met Hertog Hendrik van Mecklenburg. De Gouden Koets bleef sindsdien in gebruik
voor feestelijkegelegenheden als een doop of huwelijk. Sinds 1903 wordt de koets bovendien gebruikt op
Prinsjesdag, de opening van het parlementaire jaar. De bezoeker ontdekt in de tentoonstelling dat het gebruik
van de Gouden Koets is voorbehoudenaan de Oranjes en altijd gepaard gaat met ceremonieel: een rijtoer met de
koets maakt de vorst zichtbaar, maar benadrukt tegelijkertijd de afstand tussen vorst en volk. In de
tentoonstelling is een stoet van lakeien, postiljons en koetsiers in vol ornaat nagebootst. De stoet laat
de bezoeker al het ritueel en protocol dat met een rijtoer van de Gouden Koets gepaard gaat ervaren. Dat
het niemand onberoerd laat als de Gouden Koets langsrijdt blijkt ook uit de grote audiovisuele presentatie
bij de stoet waarin de Gouden Koets door de tijd heen rijdt en de bezoeker ziet hoe toeschouwers erop reageren.

Terwijl ze de stoet volgen lopen de bezoekers demonstranten tegemoet. De Gouden Koets
is misschien wel het meest zichtbare symbool van de monarchie en daardoor ook een
belangrijk mikpunt van tegenstanders daarvan. In 1966 verstoorden Provo's de
huwelijksstoet van Beatrix en Claus met rookbommen en in 1980 reed het rijtuig
helemaal niet uit vrees voor krakers en oproer. De koets werd in 2002 met een
zakje witte verf bekogeld en toont nog de sporen van de waxinelichthouder die
hem in 2010 trof. Recent protest richt niet zozeer tegen de monarchie maar,
vanwege het paneel 'Hulde der Koloniën', tegen de koets zelf en de doorwerking
van hetkolonialisme en racisme in onze samenleving.

Deze grote tentoonstellingszaal geeft tevens een overzicht van het gebruik van de koets
sinds 1901, met bijzondere enfascinerende verhalen. Zo was de Gouden Koets in 1949 het
hoogtepunt van een varende tentoonstelling om de wederopbouw te ondersteunen. Vele
Nederlanders fietsten tientallen kilometers om hem tekunnen bewonderen. De koets
gold toen als hét symbool van de herwonnen democratie. Kort na de aanslagen van
11 september 2001 in de Verenigde Staten reed de koets wel, maar stopte tijdens
de rit voor enkele ogenblikken bij de Ambassade van de Verenigde Staten om een groet
te brengen aan de ambassadeur. Ook droegen de begeleiders van de koets een soberder
kostuum dan gebruikelijk. De geschiedenis van de Gouden Koets is een reis langs
momenten die door de hele samenleving zijn meebeleefd.

Gouden Koets in de buitenlucht

Na al die verhalen over en perspectieven op de Gouden Koets heeft de bezoeker de gelegenheid de koets in alle
rust buiten te bekijken. Het rijtuig staat opgesteld in een speciale glazen behuizing waar bezoekers omheen
kunnen lopen en zo de koets van alle kanten kunnen bezichtigen. Middels de audiotour wordt door diverse
personen toegelicht wat er precies op de koets te zien is en hoe dat kan worden geïnterpreteerd.

Onderzoek en reflectie

De tentoonstelling eindigt met een zaal waarin bezoekers worden uitgenodigd hun kijk op de Gouden Koets te
delen. Wat is de betekenis van de koets? En wat moet er volgens de bezoekers in de toekomst met de koets
gebeuren? Via video en audio, kunst en augmented reality zijn hierover uiteenlopende visies te zien.

Het Amsterdam Museum zoekt ook buiten de museummuren naar meningen over de Gouden Koets. Om zoveel mogelijk
stemmen een plek te geven in het veelzijdige tentoonstellingsprogramma over de vele facetten van de Gouden Koets
trekt het Amsterdam Museum, zodra de maatregelen het toelaten, met een mobiele onderzoekinstallatie door heel
Nederland. In de onderzoekinstallatie worden mensen geïnformeerd en kunnen zij hun persoonlijke associaties,
herinneringen, emoties en gedachten over het koninklijke rijtuig achterlaten. De resultaten worden gepresenteerd
in de onderzoekzaal in de tentoonstelling, op www.goudenkoets.nl en gebundeld in een rapport.

Artistieke reflecties

De tentoonstelling De Gouden Koets is in de eerste plaats een historische tentoonstelling. Door het parcours is
ook een aantal hedendaagse kunstwerken verweven. Daarnaast is de Amsterdam Galerij voor deze gelegenheid geheel
heringericht met veelal nieuw werk over de Gouden Koets. Het Amsterdam Museum heeft dertien kunstenaars opdracht
gegeven werk te maken dat aansluit bij de thematiek van de Gouden Koets. Onder andere Erwin Olaf, Brian Elstak,
Berend Strik, Sharelly Emanuelson en nieuwe, aanstormende talenten als Airich en Serana Angelista leveren vanuit
hun eigen ervaring, kennis en ambacht een artistiek commentaar op de materialiteit en de iconografie van de koets.

Audiotour en evenementen

In een gratis audiotour bij de tentoonstelling lichten historici, antropologen, restauratoren, actievoerders,
Oranjeaanhangers en anderen verschillende aspecten van de Gouden Koets toe. Tijdens de looptijd van de
tentoonstelling worden in het Amsterdam Museum en op locatie verschillende evenementen aangeboden. Het
museum organiseert tevens een wetenschappelijk symposium, diverse workshops en groepsrondleidingen.
Bezoekers vinden de laatste informatie over het aanbod op de website van het Amsterdam Museum.

Voor basisschoolleerlingen uit groep 6, 7 en 8, MBO-leerlingen en onderbouwklassen van het voortgezet onderwijs
wordt een speciaal onderwijsprogramma aangeboden waarin het bespreekbaar maken van een aantal thema's rondom de
Gouden Koets centraal staat. Urban Myth, Theater De Krakeling en STIP theaterproducties maken een familievoorstelling
(8 plus) getiteld: 'De Gouden Koets - het cadeau dat niemand wilde' met Birgit Schuurman en Tarikh Janssen over
de jonge Kroonprinses Wilhelmina en de jonge Kwadjo uit Suriname die de vanzelfsprekendheid van macht bespreken.
De voorstelling is te zien in theaters in het land van september 2021 tot en met februari 2022.

Boek

Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie. Het kleurrijke, 164-pagina tellende boek bevat
verdiepende essays over onder andere de ontstaansgeschiedenis en rituele dimensies van de Gouden Koets,
de recente restauratie en de linken met het koloniale verleden. Het boek wordt uitgegeven door WBOOKS
en is vanaf juni 2021 verkrijgbaar in de museumwinkel, boekhandel en online voor 24,95 euro.

Lange looptijd

De tentoonstelling De Gouden Koets opent op vrijdag 18 juni 2021 voor publiek en loopt tot en met zondag 27 februari
2022. Door de beperkende maatregelen als gevolg van het coronavirus wordt gewerkt met een maximum aantal bezoekers
per tijdslot. Om zoveel mogelijk mensen de mogelijkheid te bieden om de tentoonstelling en de Gouden Koets in alle
rust en met respect voor de geldende maatregelen te bezoeken, heeft de bruikleengever ingestemd met een langere
looptijd van de tentoonstelling dan eerder gecommuniceerd. De tentoonstelling zal ruim acht maanden te zien zijn.

Ontwikkeling tentoonstelling

De tentoonstelling en het publieksprogramma over dit controversiële Amsterdamse geschenk is
ontwikkeld door een onderzoeksgroep bestaande uit elf specialisten. De inhoud en aanpak zijn
meermaals doorgesproken met een breed samengestelde klankbordgroep van 25 externe experts.
In de klankbordgroep hebben onder anderen zitting: Karwan Fatah Black, Lara Nuberg en
Pieter Verhoeve. De tentoonstelling De Gouden Koets is ontworpendoor Bureau Caspar Conijn.

De tentoonstelling 'De Gouden Koets' is te zien van 18 juni 2021
t/m 27 februari 2022 in het Amsterdam Museum, Kalverstraat 92.

De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door BankGiro Loterij, Blockbusterfonds,
De Nederlandsche Bank, Dr Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds (publicatie), Gerard van
den Tweel, Van den Tweel Foundation uit Nijkerk, Kickstart Cultuurfonds (routing museum),
Mondriaan Fonds, Nico Nap Foundation, Prins Bernhard Cultuurfonds, Rijksdienst Cultureel Erfgoed.
Het Amsterdam Museum wordt structureel ondersteund door de Gemeente Amsterdam en de BankGiro Loterij.

Bron: Amsterdam Museum

Foto's Gouden Koets


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum
De Gouden Koets voor restauratie op de binnenplaats van de Koninklijke Stallen.


Foto: Stadsarchief Amsterdam / Amsterdam Museum
Koningin Wilhelmina bekijkt de Gouden Koets in het Paleis voor Volksvlijt
op de dag na haar inhuldiging op woensdag 7 september 1898.

Foto's Details Gouden Koets


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum

Paneel Hulde der Koloniën:

Het paneel 'Hulde der Koloniën' op de linkerzijde van de Gouden Koets. Het paneel is geschilderd
door Nicolaas van der Waay in 1898. Kunstschilder Van der Waay kreeg 4.000 gulden voor het
beschilderen van de panelen van de Gouden Koets. Het is onbekend wie de voorstellingen bedacht
en hoeveel vrijheid Van der Waay had. Op de schildering staan inwoners van de Nederlandse koloniën
afgebeeld die hun 'schatten en voortbrengselen' aan de voeten van de 'Nederlandse maagd' op de troon
leggen. Aan de linkerkant staan mensen uit de koloniën in het Caribisch gebied, rechts mensen uit
Nederlands-Indië. De witte mensen representeren Beschaving en het Leger.


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum

Foto's Restauratie Gouden Koets

De restauratie van de Gouden Koets 2020.


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum


Foto: Arthur van der Vlies / Amsterdam Museum

Foto's Historische oranje-souvenirs

Vele souvenirs en snuisterijen (zoals zeepdoosje, ansichtkaarten, beeldjes en herdenkingsdoeken) geven bezoekers
in de tentoonstelling een indruk van de massaliteit van de inhuldiging van koningin Wilhelmina in 1898 en de
feestweek die daarbij werd gevierd. Bij veel onderdanen in Nederland waren de Oranjes ongekend populair.
Bruikleen van DenRon Collections aan Amsterdam Museum.


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum

Moluks Houtsnijwerk ter gelegenheid van de inhuldiging van Koningin Wilhelmina (voor en achterkant).


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum

Ansichtkaarten van Koningin Wilhelmina.


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum

Ansichtkaarten van de Gouden Koets.


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum


Foto: DenRon Collections / Amsterdam Museum

Foto's Bouw Gouden Koets

Voor de Gouden Koets werd geld ingezameld onder Amsterdammers. Wie minimaal 25 cent gaf kreeg een
bewijs van bijdrage dat ook recht gaf om de Gouden Koets te komen bekijken in de zomer van 1898.


Foto: Stadsarchief Amsterdam / Amsterdam Museum


Foto: Stadsarchief Amsterdam / Amsterdam Museum
Foto van de bouw van de Gouden Koets in de fabriek van de Gebroeders Spijker, Stadhouderskade 114.

Op Stadhouderskade 114 was de Spyker fabriek. De broers Spyker hadden hun naam verengelst vanwege de internationale
ambities. In deze fabriek met moderne stoommachines werkten de timmerlieden, wagenmakers en schilders aan de kast
en het onderstel van de Gouden Koets. Allerlei bedrijven, voornamelijk in Amsterdam, leverden glas, tapijten, en
andere zaken. De Oranje-aanhangers uit de Jordaan hadden koningin Emma verzekerd dat de Galakoets die ze aanbieden
aan de aanstaande koningin, 'geheel door het Amsterdamsche werkvolk zal worden vervaardigd'.


Foto: Amsterdam Museum
Tekening 'Twee zittende weesmeisjes met naaiwerk', Van der Waay 1875-1936


Foto: Amsterdam Museum
Tekening 'Zittend weesmeisje met naaiwerk', Van der Waay 1875 – 1936

De weesmeisjes die woonden in het burgerweeshuis, de huidige locatie van
het Amsterdam Museum, borduurden mee aan de kussens in de Gouden Koets.


Foto: Amsterdam Museum
Spotprent Heintje en Emma in De Roode Duivel, oktober 1894

Het socialistische blad De Roode Duivel ageerde onder het motto "Tegen troon, tegen beurs, tegen altaar" tegen
de monarchie. Deze prent spot met de reizen die (regentes) Emma en Heintje (Wilhelmina) maakten door Nederland
om de monarchie te propageren. Ook de hoge kosten van het koningshuis moesten het ontgelden in het blad:
Wilhelmina draagt een zak met geld. De uitgever van de Roode Duivel, Louis Hermans, zou in 1897 een
brochure publiceren tegen het plan voor de Gouden Koets, getiteld De Gouden Kwartjeswagen.


Foto: Amsterdam Museum
Schilderij 'Intocht Koningin Wilhelmina in Amsterdam anno 1898'.

Op dit schilderij zijn Koningin Wilhelmina en haar moeder Emma te zien in de Ivoren Koets, een open koets
die Koningin Emma besteld had voor deze gelegenheid bij de rijtuigenfabriek van Hermans in Den Haag.
Hermans was de grote concurrent van de firma Spyker die in 1896-1898 de Gouden Koets bouwde.

Foto's Wereldtentoonstelling 1883

Om te begrijpen hoe het zelfbeeld van Nederland eind 19e eeuw was en welk beeld er heerste over de koloniën
(zoals afgebeeld op de Gouden Koets), wordt de bezoeker in de tentoonstelling De Gouden Koets meegenomen naar
de Internationale Koloniale en Uitvoerhandel Tentoonstelling van 1883. Op deze tentoonstelling presenteerde
Nederland zich als grote moderne kolonisator die moderniteit en beschaving bracht. Tal van producten uit de
koloniën werden tentoongesteld. Er werden ook mensen uit Suriname en Nederlands-Indië naar Nederland gehaald
om een half jaar lang geëxposeerd te worden op het Museumplein. Zo'n anderhalf miljoen bezoekers maakte op
deze manier voor het eerst kennis met de Nederlandse koloniën en hun koninkrijksgenoten uit Suriname en Indië.


Foto: Amsterdam Museum / Boekje Wereldtentoonstelling 1883


Foto: Amsterdam Museum / Waaier Wereldtentoonstelling 1883


Foto: Amsterdam Museum / Rechtenvrij
Aucaanse jongen Johannes Kojo (Kodjo), 13 jaar, tentoongesteld in Amsterdam
op de Wereldtentoonstelling van 1883 (op het huidige Museumplein).

De 13-jarige Johannes Kodjo was een van de 28 Surinamers die in 1883 naar Nederland gehaald waren
om onderdeel te zijn van de Internationale Koloniale en Uitvoerhandel Tentoonstelling die gehouden
werd achter het Rijksmuseum in aanbouw. De organisatoren hadden een Surinaams dorp en een kampong
uit Nederlands-Indië ingericht waar de bezoekers tegen betaling van een kwartje de inwoners van
de koloniën konden bekijken. Deze foto is te zien in de tentoonstelling De Gouden Koets.

Foto's Hedendaagse kunst omtrent de Gouden Koets

Diverse hedendaagse makers geven in de tentoonstelling met hun
werken hun eigen interpretatie van aspecten van de Gouden Koets.

De Indonesische kunstenaar Iswanto Hartono (1972) maakte de installatie 'Colonies' geïnspireerd op het paneel
'Hulde der Koloniën'. Hartono heeft voor zijn werk de lijnen van het paneel nagemaakt in staaldraad. Het werk
wordt beschenen met een spotlight waardoor de zwarte schaduwkant ervan op de wand te zien is.

Ook het werk 'Deep in me a passionate dream' van Nelson Carrilho is te zien. Carrilho is
nazaat van een van de mensen uit Suriname die geëxposeerd werden op de wereldtentoonstelling.
Hij reflecteert met zijn werk op de wereldtentoonstelling en op het kolonialisme.


Foto: Amsterdam Museum / Hedendaags werk 'Colonies', Iswanto Hartono, 2017


Foto: Tom Benavente / Amsterdam Museum / Hedendaags werk 'Deep in me a passionate dream', Nelson Carrilho, 2017

Foto's Mening over de Gouden Koets

Bezoekers kunnen hun mening achterlaten in de studiezaal over de Gouden Koets in het Amsterdam Museum.


Foto: Monique Vermeulen / Amsterdam Museum

Het Amsterdam Museum trekt, zodra de coronamaatregels het toelaten, heel Nederland door met een mobiele
onderzoekinstallatie om mensen te vragen naar hun mening over de Gouden Koets en de toekomst van de Gouden
Koets. Resultaten hiervan worden weergegeven in de tentoonstelling en op de website www.goudenkoets.nl.


Foto: Iris Duvekot / Amsterdam Museum / De mobiele onderzoekinstallatie over de Gouden Koets

Koning opent tentoonstelling De Gouden Koets in het Amsterdam Museum, 17 juni 2021


Zijne Majesteit de Koning opende donderdag 17 juni 2021 de tentoonstelling 'De Gouden Koets'
in het Amsterdam Museum. Na een restauratie van ruim 5 jaar is de Gouden Koets van vrijdag
18 juni 2021 tot zondag 27 februari 2022 te bezichtigen voor publiek.

De Koning opende de tentoonstelling door het eerste exemplaar van het boek 'De Gouden Koets' in ontvangst te nemen.
Daarna werd de Koning door Judikje Kiers - directeur van het Amsterdam Museum - rondgeleid door de tentoonstelling.

De Gouden Koets staat in een glazen behuizing op de binnenplaats van het Amsterdam Museum waar de koets van
dichtbij te bekijken is. In zes omliggende museumzalen rond de binnenplaats geven honderden cultuurhistorische
objecten, schilderijen, kostuums en japonnen, spotprenten, foto's, bewegende beelden en hedendaagse kunstwerken
een veelzijdig beeld van de geschiedenis, het ontwerp, de restauratie en het gebruik van de Gouden Koets en de
discussies uit heden en verleden. Diverse betrokkenen – o.a. curatoren en hedendaagse makers - zullen Koning
Willem-Alexander tijdens de rondleiding vertellen over hun bijdrage aan de meerstemmige tentoonstelling.

De gerestaureerde koets wordt door het Koninklijk Staldepartement en de Koninklijke Verzamelingen tijdelijk
in bruikleen gegeven aan het Amsterdam Museum voor de tentoonstelling. De Gouden Koets werd in 1898 door de
inwoners van Amsterdam geschonken aan Koningin Wilhelmina, toen zij op 18-jarige leeftijd werd ingehuldigd.
Er werkten meer dan twaalfhonderd ambachtslieden aan de koets. Zo hielpen de weesmeisjes uit het
Burgerweeshuis, de huidige locatie van het Amsterdam Museum, mee aan het borduren van de kussens in de koets.

Bron: RVD, www.koninklijkhuis.nl


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum


Foto: Jan-Kees Steenman / Amsterdam Museum

Bezoek aan de tentoonstelling De Gouden Koets in het Amsterdam Museum, 19 juni 2021


Op 19 juni 2021 bezocht de website beheerster de tentoonstelling De Gouden Koets in het Amsterdam Museum.
De tentoonstelling was mooi en leerzaam! Hiertussen dan ook mijn eigen visie over de toekomst van de Gouden Koets.
Als u de mogelijkheid heeft om de tentoonstelling te bezoeken wil ik u dat zeer aanraden!

Meer over de tentoonstelling en de zelfgemaakte foto's kunt u vinden op de pagina: "Themafoto's
Koninklijk Huis" met de subpagina: "Amsterdam Museum: Tentoonstelling 'Gouden Koets'".

























Besluit over gebruik Gouden Koets, 13 januari 2022


Zijne Majesteit de Koning heeft op 13 januari 2022 in een video zijn besluit over het gebruik van de Gouden
Koets toegelicht. De boodschap is onder meer te zien via de socialmediakanalen van het Koninklijk Huis.


Foto: RVD

Toelichting van Koning Willem-Alexander over het gebruik van de Gouden Koets:

"Onze geschiedenis bevat veel om trots op te zijn. Tegelijkertijd biedt
ze ook leerstof om fouten te erkennen en in de toekomst te vermijden.

We kunnen het verleden niet herschrijven. We kunnen wel samen proberen
ermee in het reine te komen. Dat geldt ook voor het koloniale verleden.

Het heeft geen zin om wat gebeurd is door de bril van onze tijd te veroordelen en te diskwalificeren.
Simpelweg historische objecten en symbolen verbannen is beslist ook geen oplossing.

In plaats daarvan is een gezamenlijke inspanning nodig die dieper gaat
en langer duurt. Een inspanning die ons verbindt in plaats van verdeelt.

Sinds juni vorig jaar is de gerestaureerde Gouden Koets te zien in
het Amsterdam Museum. Aan die expositie komt in februari een einde.

De Gouden Koets zal pas weer kunnen rijden als Nederland daar klaar voor is. En dat is nu niet het geval.

Alle burgers van dit land moeten het gevoel kunnen hebben dat ze gelijkwaardig zijn en eerlijke kansen
krijgen. Iedereen moet zich deelgenoot kunnen voelen van wat in ons land is opgebouwd en daar trots
op kunnen zijn. Ook de Nederlanders met voorouders die onvrij waren in de Oost of de West.

Alleen met mooie wetten, zoals artikel 1 van de Grondwet, zijn we er niet. Zolang er
mensen in Nederland leven die dagelijks de pijn van discriminatie voelen, werpt het
verleden nog zijn schaduw over onze tijd en is het nog niet voorbij.

Naar elkaar luisteren en begrip opbrengen voor elkaar, zijn wezenlijke voorwaarden
om tot verzoening te komen en pijn in de ziel van mensen weg te nemen.

Ik weet dat wij daartoe in staat zijn, ook al is het een lange en moeilijke weg. Ik begrijp heel goed de
uiteenlopende gevoelens van eenieder. Alleen als we deze weg tot verzoening samen afleggen, kan de Gouden Koets
weer rijden op Prinsjesdag, de dag waarop we onze democratie en onze verbondenheid als Nederlanders vieren."

Amsterdam Museum toont Gouden Koets ondanks lockdown in open lucht, 13 januari 2022


Vandaag maakte Koning Willem-Alexander bekend dat de Gouden Koets voorlopig niet gebruikt zal
worden. De gerestaureerde Gouden Koets, die na een restauratie van ruim vijf jaar nog tot en
met 28 februari 2022 in een glazen behuizing op de binnenplaats van het Amsterdam Museum staat,
zal wel weer te bezichtigen zijn. Het Amsterdam Museum opent namelijk de poorten naar zijn
binnenplaatsen zodat bezoekers de koets gratis en veilig in de buitenruimte kunnen bekijken.
Beveiliging houdt toezicht zodat het niet te druk wordt en er voldoende afstand wordt gehouden. De
bezoeker kan de omliggende meerstemmige tentoonstellingszalen virtueel doorlopen op www.goudenkoets.nl.

Onderzoek en besluit van de Koning

Vandaag maakte Koning Willem-Alexander in een videoboodschap bekend dat de Gouden Koets voorlopig niet
gebruikt zal worden. Het Amsterdam Museum doet sinds de opening van de tentoonstelling in juni 2021
gedurende de looptijd van de tentoonstelling, zowel in het museum als in heel het land, onderzoek naar
de meningen en gevoelens in de samenleving over de Gouden Koets. Met als doel het gesprek te faciliteren
en mensen door dialoog met elkaar te verbinden. In de eerste bevindingen blijkt dat de meningen zeer
uiteenlopen en bezoekers die de tentoonstelling hebben gezien genuanceerd nadenken over de geschiedenis
en betekenis van de koets. De volledige onderzoeksresultaten presenteert het museum later dit jaar.

"We hebben begrip voor het besluit van de koning. Als museum denken we – juist ook omdat we dit
hebben ervaren in onze eigen tentoonstelling en museum – dat een object als de Gouden Koets het
best tot zijn recht komt in een museale context omdat er ruimte is voor verdieping en gelaagdheid
en er een gesprek op gang komt," aldus artistiek directeur van het Amsterdam Museum Margriet Schavemaker.
"Overigens denken wij als museum wel dat Nederland in de omgang met het koloniale verleden structureel
aan het veranderen is en daarmee ook het denken over een controversieel stuk erfgoed als de Gouden Koets."

Openstelling binnenplaatsen voor bezichtiging Gouden Koets

Over het gratis openstellen van de binnenplaats van het museum zegt Schavemaker het volgende:
"Natuurlijk hopen we, na opnieuw wekenlang gesloten te zijn geweest, dat we weer helemaal open
mogen. Maar als dat niet het geval is, dan willen we mensen toch de kans geven om de Gouden Koets
te komen bekijken." De bijzondere bruikleen staat na een restauratie van 5 jaar sinds 18 juni 2021
op de binnenplaats van het Amsterdam Museum. In zes museumzalen rondom de binnenplaats, die bezoekers
ook online kunnen bekijken via www.goudenkoets.nl, geven honderden cultuurhistorische objecten een
veelzijdig beeld van de geschiedenis en het gebruik van de Gouden Koets en de discussies uit verleden
en heden over dit iconische voertuig. Schavemaker: "Op 28 februari 2022 sluit de tentoonstelling en
gaat de koets terug naar de Koninklijke Stallen in Den Haag. Dat is al over zes weken! We willen
zoveel mogelijk mensen, ondanks de lockdown, de mogelijkheid geven om de koets nog te komen
bekijken. Dat kan veilig in de buitenlucht. Vanaf zaterdag 15 januari 2022 openen we elke dag
tussen 10.00 en 16.00 uur de poorten naar onze binnenplaatsen. Loop dus gerust even langs."


Foto: Monique Vermeulen / Amsterdam Museum

Foto's andere rijtuigen in de Koetshuizen van Paleis Het Loo












































Gala Lijkkoets


Op de dag van de bijzetting wordt het stoffelijk overschot in een plechtige rouwstoet overgebracht van
Den Haag naar de Nieuwe Kerk in Delft, waar de uitvaartdienst gehouden wordt en de bijzetting plaatsvindt.

Opbouw koets


Het onderstel van de Koets is afkomstig van een Coupé d'Orsay, die in 1871 aan het Koninklijk Huis geleverd is. In 1886 is het rijtuig voor
Koningin Emma omgebouwd tot een gewone coupé, waarbij het onderstel gehandhaafd bleef. In 1920 liet Koningin Wilhelmina de kast van de
coupé vervangen door een houten plankier waarmee het rijtuig de bestemming van lijkwagen kreeg. Voor de bijzetting van Prins Hendrik werd
de koets met wit bekleed, net als later voor Koningin Wilhelmina. Voor de bijzetting van Koningin - Moeder Emma was de koets met zwart
bekleed. In 1993 heeft Koningin Beatrix de koets opnieuw laten bekleden.

Opnieuw bekleed


De Galakoets zelf is nu een grijsgelakte koets met een eenzitsbok. De opbouw staat op een houten plankier. De stoffering
bestaat uit een paars laken met een galon van zilverdraad. Op de hoek zijn witte pluimen bevestigd van struisvogelveren.
Bovenop het dak staat de vergulde Koningskroon van de Glazen Koets.

De opnieuw beklede koets werd voor het eerst gebruikt bij de bijzetting van Prins Claus en kort
daarop bij die van Koningin Juliana. De Gala Lijkkoets wordt getrokken door zes of acht paarden.

Bloemenbrik


Naast een Gala Lijkkoets rijdt in de stoet ook een bloemenbrik mee. Op en aan de bloemenbrik liggen en hangen bloemstukken en kransen.
In 1995 werd een afrijbrik omgebouwd tot bloemenbrik. De brik heeft een piramide-opbouw van paars laken met galon van zilverdraad.





























































































































Galaberline


Het Staldepartement beschikt over zes galaberlines. De naam komt van Berlijn, de stad waar het
rijtuig in 1662 ontworpen werd. Berlines zijn gesloten rijtuigen, geschikt voor vier personen.

Uiterlijk


De rijtuigen zijn zwart en ossenbloedrood gelakt en worden met twee of vier paarden bespannen. De galaberlines worden regelmatig gebruikt.
Zij vervoeren bijvoorbeeld de buitenlandse ambassadeurs die bij hun aantreden hun geloofsbrieven aanbieden aan de Koning op Paleis Noordeinde.

Gala-Glasberline


De Gala-glasberline is de oudste Koninklijke berline en is in 1836 gebouwd door de firma Pearce&Co in Londen voor de Prins van Oranje, de latere
Koning Willem II. De wanden aan de binnenkant zijn bekleed met rood laken. Op de vloer ligt een tapijt van rood velours. Prinses Margriet en prof.
mr. Pieter van Vollenhoven gebruikten de Gala-glasberline bij hun huwelijk in 1967. De zijwanden werden vervangen door glas waardoor rondom uitzicht
is en sindsdien wordt dit rijtuig de Gala-glasberline genoemd. Prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven maakten jaarlijks op Prinsjesdag
gebruik van de Gala-glasberline. Tegenwoordig wordt de Gala Glas Berline gebruikt door Prins Constantijn en Prinses Laurentien op Prinsjesdag.

Van 10 januari 2017 t/m 4 juni 2017 was de Gala GlasBerline voor het publiek van dichtbij te zien in het Koetshuis van museum
Paleis Het Loo, dit ter gelegenheid van het gouden huwelijksjubileum van H.K.H. Prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven.




























Copyright © 2006-2023 https://koningsfan.nl/


Koninklijke Uitstapjes